Rys historyczny, Wola Mielecka

Dzieje wsi sięgają początków XIV wieku, kiedy istniały dwie oddzielne osady, Borzyszowice i Lasocice, zwane też Długą Wolą. Z roku 1339 pochodzi wiadomość, iż Borzyszowice otrzymała w posagu córka kasztelana Sieciechowskiego, Pełki, żona Niemierzy z Gołezy, herbu Mądrostki. W roku 1386 właścicielem Borzyszowic był Paszko z Trestczyna herbu Gryf, który procesował się o dziesięcinę przyznaną probostwu w Beszowej.
Do Trestków należały także Lasocice. Spór o dziesięciny pobierane przez kościół rozpatrywany był w 1457 roku przez oficjała sandomierskiego, Stanisława z Sieradzic. Ze spisanego wówczas dokumentu wiadomo, że klasztor tyniecki pobierał dziesięcinę z Lasocic,a klasztor w Beszowej z Borzyszowic. Opactwo tynieckie dziesięcinę pobierało aż do roku 1550, kiedy zrezygnowano z niej na rzecz misjonarzy z Mielca. Z 1578 roku pochodzi wiadomość o przynależności Długiej Woli do parafii mieleckiej. Wówczas wieś posiadała 8 łanów gruntów ornych i było w niej 22 kmieci, 4 zagrodników i 6 komorników. Przed rokiem 1405 nastąpiło połączenie wsi Borzyszowice i Lasocice w jedną miejscowość o nazwie Wola Mielecka. Jeszcze w XV i XVI wieku używano wymiennie nazw Długa Wola i Wola Mielecka, czasem też stosując określenie Wola Lasocka (od wsi Lasocice).
W roku 1405 Paszko z Trestczyna wraz z bratem Janem z Gierczyc, dokonali podziału dóbr i Janowi przypadły prawie wszystkie posiadłości Trestków w Sandomierszczyźnie, do których należał też klucz mielecki.


W źródłach z lat 1406-1416, Jan występuje pisząc się z Mielca i Gierczyc. Dwukrotnie figuruje pod przezwiskiem „Żuk" i tylko raz jako Trestka. Zaraz po podziale dóbr dziedzicznych, Jan zajął się gospodarowaniem w kluczu mieleckim i przeniósł swój dwór z Lasocic do Mielca, który odtąd stał się główną siedzibą tej linii Trestków.

Z Mielca pisali się także potomkowie Jana Trestki a on sam uważany jest za protoplastę rodu Mieleckich.
Jan z Mielca (syn Jana z Gierczyc), który przeprowadził w 1459 roku rozgraniczenie swego rodowego Mielca i Cmolasu od włości Tarnowskich, zmarł około 1459 roku. Jego synami byli Jan i Bernardyn Mieleccy.

Pierwszy z nich pisał się w 1473 roku dziedzicem Woli Mieleckiej. W roku 1491 właścicielem dóbr klucza mieleckiego był Stanisław Mielecki, kasztelan połaniecki i zawchojski. Zmarł w roku 1532 w Krakowie, pochowany w mieleckim kościele parafialnym, którego był dobroczyńcą.

Synowie Stanisława - Jan, Sebastian i Walerian, w roku 1542 rozdzielili między siebie dobra klucza mieleckiego.
Wola Mielecka dostała się Janowi Mieleckiemu, który dostąpił godności wojewody podolskiego i marszałka wielkiego koronnego. Zmarł w roku 1561 i pochowany został w Mielcu. Pozostawił po sobie tylko syna Mikołaja, późniejszego hetmana wielkiego koronnego. Mikołaj poślubił Elżbietę Radziwiłłównę, córkę księcia Mikołaja, zwanego Czarnym - wojewody wileńskiego, kanclerza i marszałka litewskiego. Dobra mieleckie przypadły Zofii, córce Mikołaja Mieleckiego. Po śmierci pierwszego męża, księcia Siemiona Olelkowicza Słuckiego, Zofia ponownie wyszła za mąż, za hetmana Jana Karola Chodkiewicza herbu Kościerza. Przez związek małżeński z Zofią, właścicielem Woli Mieleckiej został Jan Karol Chodkiewicz.


Nabyte dobra sprzedał w roku 1608 Zbigniewowi Ossolińskiemu herbu Topór.

O wydarzeniach tych w swoim pamiętniku Ossoliński napisał:

... „7 Julii (lipca) jechałem do Pana Chodkiewicza do Mielnika, który tam na mnie czekał i kupiłem u niego majętność mielecka i Zgórsko... Mielecka majętność kupiłem u MMci pana Chodkiewicza Karola hetmana litewskiego, starosty żmudzkiego, za 130 tys., której sumy, żem nie miał, a on tego koniecznie życzył, przeto na raty mi rozłożył płacą".

W roku 1620 Ossoliński sam dokonał podziału swoich dóbr pomiędzy synów: Krzysztofa, Maksymiliana i Jerzego.
Wola Mielecka wchodząca w skład majętności mieleckiej przypadła Maksymilianowi.Z początkiem XVIII wieku właścicielem wsi był Michał Ossoliński, żonaty z Anną z Szaniawskich. W 1748 roku w Woli Mieleckiej urodził się ich syn Józef Maksymilian, który po zdobyciu wszechstronnego wykształcenia napisał wiele prac krytycznych i historycznych ,oraz został fundatorem Biblioteki Narodowej im. Ossolińskich we Lwowie. Na jej utrzymanie i uposażenie Ossoliński przeznaczył dochody z folwarków dziedzicznych, w tym z Woli Mieleckiej.

Po pierwszym rozbiorze Polski w roku 1772, obszar obecnego powiatu mieleckiego przypadł Austrii. Pod zaborem austriackim wszedł do cyrkułu tarnowskiego, którego północno-zachodnia granica przebiegała wzdłuż linii rozgraniczającej powiat mielecki od tarnobrzeskiego i kolbuszowskiego. Następnie od 1853 roku, w czasie podziału cyrkułu tarnowskiego na powiaty, utworzono w obecnych granicach administracyjnych powiatu dwa samodzielne powiaty: mielecki i radomski, które rozgraniczała Wisłoka. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości 1918 roku, Mielec przydzielono do województwa krakowskiego. W czasie okupacji niemieckiej został włączony do Generalnej Guberni, a od 1944 roku do województwa rzeszowskiego.