Wprowadzony stan epidemiczny ograniczył liczbę uczestników wydarzeń religijnych w tym mszy świętych do 50 osób. Dekret biskupa tarnowskiego Andrzeja Jeża ograniczył możliwość uczestnictwa wiernych w mszach świętych (niedzielnych, obrzędowych i w dni powszednie) do osób zamawiających intencje mszalne lub w wypadku pogrzebu – do najbliższej rodziny.
Dekret Biskupa Tarnowskiego po wprowadzeniu stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce 14 marca 2020 roku
W związku z decyzją o wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce oraz stosując się do Komunikatu Przewodniczącego Episkopatu Polski oraz rozporządzeń władz państwowych z dnia 13 marca br., które ograniczyły liczbę uczestników zgromadzeń do 50 osób, w tej wyjątkowej sytuacji niniejszym dekretem wprowadzam następujące postanowienia:
1. Biorąc pod uwagę fakt, iż w naszej diecezji wierni uczestniczą bardzo licznie zwłaszcza w niedzielnej Mszy świętej, praktycznie niewykonalne staje się zarządzenie, by dopilnować, aby podczas Mszy świętych i nabożeństw wewnątrz kościołów gromadziło się maksymalnie 50 osób. Z tego też względu udzielam wszystkim diecezjanom dyspensy od obowiązku niedzielnego uczestnictwa we Mszy świętej aż do odwołania. Zapraszam, by w niedziele, ale także dni powszednie, korzystać z telewizyjnych, radiowych i internetowych transmisji Mszy świętych i nabożeństw (informacje o transmisjach Mszy świętych i nabożeństw zostały zamieszczone na stronie diecezji tarnowskiej). Ponadto, ograniczam możliwość uczestnictwa wiernych we Mszach świętych (niedzielnych, obrzędowych, w dni powszednie) do osób zamawiających intencje mszalne lub – w wypadku pogrzebu – do najbliższej rodziny. We wszystkich Mszach św., wraz z duchowieństwem parafialnym, posługującymi w liturgii i uczestnikami, może brać udział maksymalnie 50 osób.
2. Udział wiernych w Mszach św. w kaplicach prywatnych, półpublicznych i publicznych mieszczących się w domach zakonnych, wspólnot kościelnych etc. oraz w zakładach opieki, opiekuńczo-leczniczych, szpitalach etc. zostaje ograniczony wyłącznie do mieszkańców lub pracowników. Zabraniam udziału w tych celebracjach członkom służby liturgicznej oraz jakichkolwiek innych osób nie będących mieszkańcami, pracownikami lub podopiecznymi placówek. W wypadku gdyby liczba osób uprawnionych do udziału we Mszy św. lub nabożeństwie wynikającym z konstytucji zakonnych była większa niż dopuszczona prawem liczba 50 osób, zarządzam, aby zorganizować taką liczbę celebracji, by zachowane zostały przepisy prawa państwowego.
3. W tej nadzwyczajnej sytuacji zobowiązuję, aby Komunię Świętą chorym zanosiły tylko osoby duchowne.
4. Jeśli w parafii jest prowadzona w ciągu dnia adoracja Najświętszego Sakramentu, obowiązkiem proboszcza jest zorganizowanie jej w taki sposób, aby jednocześnie w kościele nie przebywało więcej niż dopuszczalna przez prawo państwowe liczba osób (maksymalnie 50). Zachęcam, aby w trakcie adoracji Najświętszego Sakramentu kapłani sprawowali sakrament pokuty i zobowiązuję proboszczów do przestrzegania norm dotyczących liczby osób zgromadzonych w kościele. Jeżeli przemawiają za tym okoliczności funkcjonowania parafii, polecam zorganizowanie odpowiednich służb parafialnych odpowiadających za zachowanie norm prawnych dotyczących liczby wiernych zgromadzonych w kościele.
5. Zawieszam wspólnie celebrowane nabożeństwa (Gorzkie Żale, Drogi Krzyżowe, Godzinki, Różaniec, Koronka do Miłosierdzia Bożego i inne), a uwzględniając ich bogactwo duchowe, zachęcam do indywidualnego i rodzinnego ich odprawiania.
6. Zawieszam spotkania formacyjne, kursy (np. przedmałżeńskie), wszelkie formy rekolekcji, pielgrzymki, sakrament bierzmowania, wizytacje kanoniczne oraz wszelkie inne zgromadzenia o charakterze formacyjnym lub pozaliturgicznym.
7. Kapłani i osoby życia konsekrowanego będą każdego dnia o godz. 20.30 odmawiać Różaniec o ustanie epidemii, w intencji osób chorych oraz tych, którzy się nimi opiekują, jak również służb medycznych i sanitarnych, a także o pokój serc i łaskę nawrócenia. Zachęcam także wiernych świeckich, aby w łączności z duchownymi modlili się w tych intencjach.
8. Przypominam wszystkim, których obowiązuje wprowadzenie w życie powyższego dekretu, że uwzględniając powagę sytuacji oraz naszą odpowiedzialność za wiernych, zgodnie z kan. 273 i 274 par. 2 KPK, osoby te powinny zrealizować wprowadzone zarządzenia bezwarunkowo, ze świadomością konsekwencji wynikających z prawa świeckiego i kościelnego.
9. Zarządzenie powyższe obowiązuje od chwili ogłoszenia aż do odwołania. Zobowiązuję do śledzenia stron internetowych oraz profili w mediach społecznościowych Diecezji Tarnowskiej, gdzie na bieżąco będą publikowane wszelkie aktualizacje.
10. Zachęcam do modlitwy szczególnie przez wstawiennictwo św. Sebastiana i naszego świętego rodaka, Szymona z Lipnicy, który w czasie szalejącej zarazy pielęgnował i zaopatrywał chorych sakramentami.
W sytuacji, w której dla wielu osób dostęp do Mszy świętej i nabożeństw staje się ograniczony, jeszcze raz gorąco zachęcam, by w swoich domach strać się zachować charakter Dnia Pańskiego, a także powrócić do modlitwy przy tzw. ołtarzykach domowych, czyli przygotowanych specjalnie miejscach modlitwy czy to przed krzyżem, obrazem lub figurą Chrystusa, Matki Bożej oraz Świętych. Ten czas może sprzyjać ponownemu odkryciu wspólnot rodzinnych, jako domowych Kościołów.
Wszystkich Diecezjan zapewniam o duchowej łączności oraz modlitwie w Waszej intencji
† Andrzej Jeż
BISKUP TARNOWSKI
Tarnów, 14 marca 2020 r.
Komunikat Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski
W związku z wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce oraz stosując się do rozporządzeń organów państwowych z 13 marca br., które ograniczyły liczbę uczestników zgromadzeń do 50 osób, w tej wyjątkowej sytuacji, proszę biskupów diecezjalnych o wydanie decyzji, aby podczas każdej Mszy św. i nabożeństw wewnątrz kościoła mogło przebywać maksymalnie 50 osób.
Przypominam również o dyspensie wydawanej przed biskupów diecezjalny od obowiązku uczestnictwa w niedzielnych i świątecznych Mszach Świętych, zgodnie z Kodeksem Prawa Kanonicznego. Osoby, które z niej korzystają, proszę o duchową łączność ze wspólnotą Kościoła za pośrednictwem transmisji w środkach społecznego przekazu.
Zachęcam również, aby księża biskupi wydawali diecezjalne zarządzenia dotyczące opieki duszpasterskiej nad wiernymi w czasie epidemii, w nawiązaniu do moich poprzednich komunikatów i Zarządzenia Rady Stałej KEP z 12 marca br.
Proszę kapłanów i osoby życia konsekrowanego, aby każdego dnia o godzinie 20.30 – bez udziału wiernych – odmawiali w kościele różaniec w intencji osób chorych oraz tych, którzy się nimi opiekują, jak również służb medycznych i sanitarnych, a także o pokój serc i łaskę nawrócenia. Proszę wiernych, aby w tym samym czasie w swoich rodzinach odmawiali różaniec w duchowej łączności z kapłanami.
Wszystkich wiernych i pasterzy zapewniam o mojej modlitwie i duchowej łączności.
+ Stanisław Gądecki
Metropolita Poznański
Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski
Warszawa, 13 marca 2020 roku
Komunikat Rady Stałej Konferencji Episkopatu Polski
Z wiarą w Opatrzność Bożą i w trosce o życie i zdrowie społeczeństwa i w nawiązaniu do komunikatów Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski podejmujemy decyzję o wprowadzeniu prewencyjnych środków ostrożności w sytuacji zagrożenia koronawirusem.
Kościół od dwóch tysiącleci służy osobom chorym i potrzebującym, nawet w czasach epidemii, nie rezygnując z głoszenia Ewangelii oraz sprawowania sakramentów świętych.
1. Mając na uwadze zagrożenie zdrowia oraz życia (zgodnie z kan. 87 par. 1, 1245 i kan. 1248 par. 2 Kodeksu Prawa Kanonicznego), rekomendujemy biskupom diecezjalnym udzielenie dyspensy od obowiązku niedzielnego uczestnictwa we Mszy Świętej do dnia 29 marca br. następującym wiernym:
a. osobom w podeszłym wieku,
b. osobom z objawami infekcji (np. kaszel, katar, podwyższona temperatura, itp.),
c. dzieciom i młodzieży szkolnej oraz dorosłym, którzy sprawują nad nimi bezpośrednią opiekę,
d. osobom, które czują obawę przed zarażeniem.
Skorzystanie z dyspensy oznacza, że nieobecność na Mszy niedzielnej we wskazanym czasie nie jest grzechem. Jednocześnie zachęcamy, aby osoby korzystające z dyspensy trwały na osobistej i rodzinnej modlitwie. Zachęcamy też do duchowej łączności ze wspólnotą Kościoła poprzez transmisje radiowe, telewizyjne lub internetowe.
2. W czasie liturgii do dnia 29 marca br. należy przestrzegać w kościołach następujących zasad:
a. kapłani i nadzwyczajni szafarze Komunii Świętej przed rozpoczęciem liturgii powinni dokładnie umyć ręce i kierować się zasadami higieny,
b. przypominamy, że przepisy liturgiczne Kościoła przewidują przyjmowanie Komunii Świętej na rękę, do czego teraz zachęcamy,
c. znak pokoju należy przekazywać przez skinienie głowy, bez podawania rąk,
d. cześć Krzyżowi należy oddawać przez przyklęknięcie lub głęboki skłon, bez kontaktu bezpośredniego,
e. należy powstrzymać się ponadto od oddawania czci relikwiom poprzez pocałunek lub dotknięcie,
f. na kratki konfesjonałów należy nałożyć folie ochronne,
g. rezygnujemy z napełniania kropielnic kościelnych wodą święconą.
3. W obecnej sytuacji przypominamy, że „tak jak szpitale leczą choroby ciała, tak kościoły służą m.in. leczeniu chorób ducha, dlatego jest niewyobrażalne, abyśmy nie modlili się w naszych kościołach” (Komunikat Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, abp. S. Gądeckiego, 10.03.2020). W związku z tym zachęcamy wszystkich wiernych, aby poza liturgią nawiedzali kościoły na gorliwą modlitwę osobistą. Polecamy duszpasterzom:
a. aby kościoły pozostawały otwarte w ciągu dnia,
b. aby kapłani troszczyli się o dodatkowe okazje do spowiedzi i adoracji Najświętszego Sakramentu,
c. aby – przy zachowaniu należytych zasad higieny – kapłani i nadzwyczajni szafarze odwiedzali chorych i starszych parafian z posługą sakramentalną.
4. Jednocześnie informujemy, że do dnia 29 marca br.:
a. liturgie z udzieleniem sakramentu bierzmowania przeniesione zostają na terminy późniejsze,
b. zawieszone zostają pielgrzymki maturzystów na Jasną Górę oraz rekolekcje szkolne organizowane przez parafie. Jednocześnie prosimy środki społecznego przekazu oraz duchownych o propozycje rekolekcji w internecie, które w ten sposób mogą być przeżywane w domu,
c. sprawy rekolekcji dla dorosłych oraz organizację innych spotkań pozostawia się roztropnemu rozeznaniu księży proboszczów.
Prosimy o solidarność z osobami starszymi i potrzebującymi, np. poprzez pomoc w zakupach. Prosimy wszystkich ludzi wierzących o modlitwę w intencji ochrony przed chorobami, a także o pokój serc i łaskę głębokiego nawrócenia dla każdego z nas. Dobremu Bogu polecajmy wszystkich zmarłych na skutek koronawirusa. Módlmy się o zdrowie dla chorych, tych, którzy się nimi opiekują, lekarzy i personelu medycznego oraz wszystkich służb sanitarnych. Módlmy się o wygaśnięcie epidemii. Zgodnie z Tradycją Kościoła zachęcamy do śpiewania w naszych kościołach suplikacji „Święty Boże, Święty Mocny… Od powietrza, głodu, ognia i wojny, zachowaj nas Panie”.
Rada Stała Konferencji Episkopatu Polski
Warszawa, 12 marca 2020 r.
Episkopat przypomina o możliwości udzielania Komunii św. na rękę
Niemal dokładnie 15 lat temu, 9 marca 2005 r. Episkopat Polski, w ślad za instrukcjami Stolicy Apostolskiej, jednogłośnie przyjął stanowisko, wedle którego dopuszcza się możliwość przyjmowania Komunii świętej na rękę. Jeszcze przed wykryciem pierwszego przypadku koronawirusa w Polsce, przewodniczący KEP abp Stanisław Gądecki, 28 lutego, zachęcił w komunikacie duchowieństwo i wiernych do zachowania zwiększonej ostrożności, a w przypadku zagrożenia do poinformowania o “możliwości przyjmowania na ten czas Komunii świętej duchowej lub na rękę”.
Uwagi liturgiczne związane z przyjmowaniem Komunii św. na rękę
Ponieważ na terenie naszej diecezji nie ma tradycji udzielania komunii św. na rękę, a ludzie są mocno przywiązani do tradycyjnego sposobu otrzymywania komunii św. bezpośrednio do ust, należy wiernym wyjaśnić zarówno sposób przyjmowania komunii na rękę jak i podstawy teologiczno-historyczne. Można to uczynić w następujący sposób:
Przyjmowanie komunii św. na rękę było praktykowane przez wszystkie Kościoły przez prawie całe pierwsze tysiąclecie. Wielu Ojców Kościoła wyjaśniało wiernym ten piękny gest, podkreślając znaczenie wyciągniętych dłoni, które chcą przyjąć dar Ciała Pańskiego. Do wszystkich odnosi się choćby nawet nawoływanie św. Jana Damasceńskiego (VIII w.): „Przystępujemy z czystym sumieniem i wielką wiarą…, a mając ręce ułożone w formie krzyża, otrzymujemy Ciało Chrystusa Ukrzyżowanego”.
W drugim tysiącleciu, ze względu na stosowanie hostii i rzadką komunię wiernych, przyjął się zwyczaj otrzymywania przez wiernych komunii św. bezpośrednio do ust. Stał się on aż do naszych czasów tradycyjnym sposobem rozdzielania komunii św. przez kapłanów.
Od 1969 r. obok zwyczaju udzielania komunii św. na język, Kościół zezwala także na nowo na rozdzielanie Eucharystii poprzez złożenie jej na obu dłoniach wiernego, wyciągniętych w kierunku szafarza, aby przyjąć z szacunkiem i godnością Ciało Chrystusa. W Polsce możliwość ta została dopuszczona już w 1999 r. i stosowana w praktyce od 2005 r.
Ten kto przyjmuje Komunię na rękę powinien to zrobić w następujący sposób:
- dłonie powinny być czyste i pozbawione jakichkolwiek rękawiczek
- stojąc w procesji komunijnej należy przyklęknąć na jedno kolano, najlepiej za osobą która przed nami otrzymuje komunię; chyba że komunię przyjmujemy w postawie klęczącej
- na otwartej prawej dłoni kładziemy otwartą lewą dłoń i tak obie wyciągamy w kierunku szafarza
- szafarz kładzie Ciało Chrystusa na lewej dłoni, wówczas odpowiadamy Amen
- następnie stojąc przed szafarzem lub przesuwając się nieco na bok bierzemy hostię palcami prawej ręki i wkładamy ją sobie do ust; i dopiero wtedy wracamy na swoje miejsce
- należy to czynić z uwagą i szacunkiem aby nie pozwolić upaść hostii albo jej fragmentowi na posadzkę.