Dzień kobiet - 8 marca

Dzień Kobiet

 

Międzynarodowy Dzień Kobiet od blisko wieku świętowany w dniu 8 marca na stałe wpisał się do kalendarza dni świątecznych, aczkolwiek w Polsce nigdy nie był dniem wolnym od pracy, a sama idea tego święta ma wielu przeciwników, w tym także kobiet.

Święto ustanowiono dla upamiętnienia walki kobiet o prawo do człowieczeństwa. Mimo, iż jeden wiek w dziejach ludzkości wydaje się mgnieniem, niełatwo jest jednoznacznie ustalić genealogię tego święta, bo źródła podają niejednolite interpretacje.

Pierwsza nawiązuje do 20 lutego 1829 roku gdy kobiety amerykańskie masowo wyszły na ulice, domagając się praw politycznych, po czym uznając datę za pierwszy dzień wyzwolonych kobiet, w latach następnych kontynuowały jego tradycję, organizując manifestacje propagujące idee socjalistyczne i żądając praw wyborczych. Działalność sufrażystek (suffragium - głos wyborczy) zyskiwała poparcie i popularność, solidaryzowały się z nią organizacje socjalistyczne i kobiece, także europejskie, w tym Bratnia Socjaldemokratyczna Partia Niemiec wydając solidarnościową ulotkę w ogromnym jak na te czasy nakładzie 2,5 miliona egzemplarzy. Nagłaśniany problem dyskryminacji kobiet oficjalnie dostrzegł Fryderyk Wilhelm, obiecując im w 1848 roku przyznanie praw wyborczych, czego zresztą nie dotrzymał.

Druga interpretacja sięga do 1857 roku, gdy w Nowym Jorku strajkujące w fabryce tekstyliów kobiety postulowały skrócenie czasu pracy i zrównanie praw i zarobków z prawami i zarobkami mężczyzn. Tezie przeczy współczesna amerykańska historyczka, Temma Kaplan, twierdząc, iż nie ma historycznych dowodów tego strajku.

Inna wersja odwołuje się do 8 marca 1908 roku, kiedy w strajku fabryki tekstyliów w Nowym Jorku 15 tysięcy pracownic żądało polepszenia warunków pracy i prawa wyborczego. Podczas strajku w zamkniętej przez właściciela dla uniknięcia skandalu fabryce wybuchł pożar, w którym zginęło 129 strajkujących. Niewykluczone, że chodzi o ten sam strajk.

Jeszcze inna teoria łączy ten dzień z kampanią angielskich sufrażystek o prawa polityczne, wskutek której jeden z angielskich parlamentarzystów odważył się przedstawić wniosek o przyznanie kobietom praw wyborczych.


Równie trudno uściślić dzień, w którym święto wyznaczone przez Socjalistyczną Partię Ameryki obchodzone było po raz pierwszy. Jedne źródła podają datę 20 lutego, inne 28 lutego1909 roku.

Idee feministyczne powstawały w różnych wiekach i kulturach, a ślady indywidualnej lub zbiorowej dążności kobiet do obrony swych praw znaleźć można niemal w każdej epoce. Niezaprzeczalnie jednak geneza Dnia Kobiet wywodzi się z ruchów feministycznych i robotniczych na przełomie dwudziestego wieku w Ameryce Północnej i Europie, święto zatwierdzono uchwałą II Międzynarodowego Kongresu Kobiet Socjalistek w Kopenhadze w dniach 26-28 sierpnia 1910 roku, a za jej inicjatorkę uznaje się niemiecką socjalistkę Klarę Zetkin.

W Europie po raz pierwszy Dzień Kobiet obchodzono w dniu 19 marca 1911. Obchodzono je w kilku krajach, między innymi w Niemczech, Szwajcarii, Austrii i Danii, jako dzień zebrań, manifestacji i demonstracji, nierzadko kończących się interwencją policji, skutkiem czego w wielu krajach nastąpiła profilaktyczna fala zakazów świętowania tego dnia. Nie powstrzymała jednak ruchu ogarniającego inne europejskie kraje, Francję, Holandię, Szwecję i Anglię, gdzie brytyjskie radykalne sufrażystki w 1913 roku w ramach demonstracji wysadziły w powietrze dworek kanclerza Wielkiej Brytanii, Davida Lloyda George'a. Wbrew zakazowi rosyjskiej policji 8 marca 1913 roku, a następnie 8 marca 1917 roku nastąpiły masowe strajki i demonstracje kobiet w S. Petersburgu i zostały krwawo stłumione. Te ostatnie stały się początkiem rozruchów, na skutek których abdykował car Mikołaj II

Dla ich upamiętnienia w 1922 roku datę Międzynarodowego Dnia Kobiet przesunięto i ustanowiono na dzień 8 marca, należy jednak pamiętać, że kolebką Dnia Kobiet jest Ameryka, nie sowiecka Rosja.